Những miếng thăn lÆ°Æ¡n được dà n má»ng, tẩm Æ°á»›p nÆ°á»›c cốt nghệ, á»›t, sả… bên trong cuá»™n thêm sợi mỡ nhá», được đặt nÆ°á»›ng trên than hoa. Mùi lÆ°Æ¡n nÆ°á»›ng chÃn thÆ¡m lừng lan tá»a khắp cả phòng. ChÃnh vì váºy, đặc sản món lÆ°Æ¡n thÆ¡m ngon Nghệ An nổi tiếng khắp bốn phÆ°Æ¡ng.
Äặc sản xứ Nghệ có rất nhiá»u thứ nhÆ°: nhút Thanh ChÆ°Æ¡ng, tÆ°Æ¡ng Nam Äà n, bánh mÆ°á»›t Diá»…n Châu, phịa đắng Con Cuông, cá mát Sông Giăng… Trong đó có món ‘lÆ°Æ¡n’ luôn là má»™t thá»±c phẩm mà ngÆ°á»i dân xứ Nghệ không thể không nhắc đến, bởi xứ Nghệ là xứ sở của lÆ°Æ¡n, nÆ¡i sản xuất ra đặc sản món lÆ°Æ¡n thÆ¡m ngon Nghệ An.
LÆ°Æ¡n là loại thủy sản nÆ°á»›c ngá»t, thân tròn, dà i nhÆ° rắn, mắt nhá» ti hÃ, da trÆ¡n có nhá»›t, mà u nâu và ng thÆ°á»ng sống chui rúc trong bùn. LÆ°Æ¡n còn được gá»i tên là Thiên ngÆ°, TrÆ°á»ng ngÆ°, là ‘sâm Ä‘á»™ng váºt dÆ°á»›i nÆ°á»›c’. Câu bắt lÆ°Æ¡n phải theo mùa và theo vùng. NgÆ°á»i dân xứ Nghệ thÆ°á»ng đánh bắt lÆ°Æ¡n bằng ống Trúm chụp xuống những bá» ruá»™ng có lÆ°Æ¡n, lÆ°Æ¡n chui và o và không chui ra được. Loà i lÆ°Æ¡n vốn ở bùn nhÆ°ng ghét nÆ°á»›c đục, vì váºy ngÆ°á»i bắt lÆ°Æ¡n thÆ°á»ng quáºy nÆ°á»›c cho đục để lÆ°Æ¡n chui ra khá»i hang tìm chá»— nÆ°á»›c trong. Loại lÆ°Æ¡n sống trong môi trÆ°á»ng tá»± nhiên nà y thịt thÆ¡m, vị ngá»t, có Ä‘á»™ săn dai khi chế biến. Món lÆ°Æ¡n xứ Nghệ nổi tiếng cÅ©ng nhá» phần lá»›n là lÆ°Æ¡n tá»± nhiên trong vùng đất sét đặc biệt.
Äể chế biến má»™t món ăn ngon, khâu sÆ¡ chế lÆ°Æ¡n rất quan trá»ng. NgÆ°á»i chế biến loại bá» chất nhá»›t bằng nhiá»u kinh nghiệm khác nhau nhÆ° dùng vôi bá»™t, tro, dấm, nÆ°á»›c sôi hoặc dùng má»™t số lá có Ä‘á»™ nhám nhÆ° lá tre để tuốt các chất nhá»n trên da lÆ°Æ¡n. Tùy theo yêu cầu của món nấu mà có thể để nguyên con, rút xÆ°Æ¡ng hay cắt khúc. Khâu rút xÆ°Æ¡ng cÅ©ng có 2 phÆ°Æ¡ng pháp. Hoặc cắt khứa từ cổ rồi lạng dần xuống. Hoặc đặt thân lÆ°Æ¡n lên thá»›t, dùng vồ gá»— dần lên, rồi lá»™n ngược bên trong, lạng bá» phần xÆ°Æ¡ng.
Xứ Nghệ nổi tiếng với các món lươn om như: lươn om chuối, lươn om lá ngải cứu, lươn om rau ngổ, lươn om lá lốt, lươn om nồi đất… Loại gia vị cho món nà y ngoà i mắm muối thì không thể thiếu nghệ, mẻ, mắm tôm, rau răm, hạt tiêu… Gia vị là một thà nh phần không thể thiếu trong món lươn, nó vừa giúp tạo vị, tạo mùi, tạo hương. Sự kết hợp giữa các loại gia vị tạo nên một bản sắc riêng cho ẩm thực xứ Nghệ.
LÆ°Æ¡n được chế biến ở dạng nÆ°á»›ng, từ nÆ°á»›ng truyá»n thống trên than hoa cho đến nÆ°á»›ng bá»c mỡ chà i, bá»c lá dứa… đã tạo cho món ăn thêm hÆ°Æ¡ng, thêm vị. Những miếng thăn lÆ°Æ¡n được dà n má»ng, tẩm Æ°á»›p nÆ°á»›c cốt nghệ, á»›t, sả… bên trong cuá»™n thêm sợi mỡ nhá», được đặt nÆ°á»›ng trên than hoa. Mùi lÆ°Æ¡n nÆ°á»›ng chÃn thÆ¡m lừng lan tá»a khắp cả phòng.
Ngoà i ra, súp lÆ°Æ¡n, cháo lÆ°Æ¡n là món ăn không thể thiếu trong thá»±c Ä‘Æ¡n vá» lÆ°Æ¡n ở xứ Nghệ. Bát súp có lượng nÆ°á»›c trong, ngá»t, thÆ¡m, những miếng thịt lÆ°Æ¡n chÃn còn nguyên dạng, không nhÅ©n nát, thấm vị và dáºy lên hÆ°Æ¡ng đặc trÆ°ng của lÆ°Æ¡n quê. Hà nh lá, rau răm còn nguyên sắc xanh tÆ°Æ¡i thắm được cắt nhá», thả bồng bá»nh trên mặt nÆ°á»›c nóng hổi Ä‘iểm nhẹ những giá»t á»›t Ä‘á». HÆ¡i bay lên kéo theo mùi hÆ°Æ¡ng thÆ¡m, cay, nồng khiến chÆ°a ăn miệng đã thấy thèm. Theo sá»± phát triển của xã há»™i, thị hiếu của ngÆ°á»i ăn… nhiá»u món ăn Ä‘a dạng từ lÆ°Æ¡n được ngÆ°á»i xứ Nghệ tiếp thu, ứng dụng và thêm những ý tưởng sáng tạo trong sá»± phối hợp lẫn hình thức dá»n bà y để món ăn được nâng thà nh nghệ thuáºt ẩm thá»±c.
Hãy đến vá»›i mảnh đất đầy nắng và gió nà y, để thưởng thức các đặc sản món lÆ°Æ¡n thÆ¡m ngon Nghệ An má»™t lần trong Ä‘á»i. Äể biết hết các món ngon là m từ lÆ°Æ¡n trong dân gian.